گایوس جولیوس سزار کالیگولا اگوستوس ژرمانیکوس(به لاتین: Gaius Julius Caesar Augustus Germanicus) سومین امپراتور روم بود که از سال 37 تا 41 میلادی فرمان راند.

اولین امپراتور رومی از اعضاء خانواده اگوستوس بودند. گایوس سزار (12 ـ 41 میلادی)، که به کالیگولا (به معنی پوتین‌های کوچک) معروف بود، در سال 37 میلادی به امپراتوری رسید. سربازان ارتش، که پدرش فرماندهی آنان را به عهده داشت، نام مستعار کالیگولا را به او دادند، چرا که او پوتین‌های سربازی کوچکی به پا می‌کرد.

پدر کالیگولا، ژرمانیکوس، جانشین تیبریوس، امپراتور وقت روم بود، اما به طرز مشکوکی درگذشت. تیبریوس از او وحشت داشت، اما هیچ سندی در دست نیست که امپراتور روم ژرمانیکوس را کشته باشد. علائم مشاهده شده هنگام مرگ ژرمانیکوس که در کتب تاریخی ذکر شده شبیه علائمی است که در مسمومان به وسیله آرسنیک مشاهده می‌شود. البته بیماری وبا هم علائم مشابهی دارد و در گذشته به خاطر شباهت علائم بیماری وبا و علائم ناشی از مسمومیت با آرسنیک، وقتی از این سم استفاده می‌شد، اطرافیان متوفی به گمان اینکه مرگ ناشی از وبا بوده‌است پیگیر ماجرا نمی‌شدند. تیبریوس دو برادر کالیگولا را هم کشت.

بعداز مرگ پدر و دو برادر، کالیگولا به قصر تیبریوس که در جزیره کاپری در 30 مایلی جنوب روم قرار داشت احضار شد و تا مرگ تیبریوس در آنجا ساکن بود. او در آنجا خوی وحشیگری و بیرحمی را از تیبریوس آموخت. در این جزیره پرتگاهی بود که 3 هزار متر ارتفاع داشت. در برخی نوشته‌ها آمده که برای تفریح هزاران زن و کودک بی گناه را از این صخره‌ها به پایین پرت کرده‌اند. همچنین برخی معتقدند که کالیگولا تیبریوس را خفه کرد. بعداز مرگ تیبریوس، نوه اش با کالیگولا در سلطنت شریک بود، ولی چون سنش پایین بود (18 سال)، کالیگولا سلطنت را ازآنِ خود کرد.

کالیگولا پس از رسیدن به مقام امپراتوری، سلامت عقل خود را از دست داد. یکی از وقایعی که توسط تاریخ‌نگار رومی سیوتاتیوس (69 ـ 104 میلادی) ثبت شده این است که کالیگولا به ارتش بسیار آموزش دیده و قدرتمند خود دستور داد در ساحل دریا صدف حلزون جمع کنند. او به اسب مورد علاقه خود لقب کنسول (عنوان مسئولان رده بالای روم) داده بود. وی همچنین با خواهر خود دروسیلا ازدواج کرد. او با هر سه خواهر خود رابطه جنسی برقرار ساخت، ولی عاشق دروسیلا بود و براساس بیشترین روایات دروسیلا براثر تب مُرد و در فیلم ساخته شده از کالیگولا به سال 1979 هم به این صورت به نمایش درآمده است. البته براساس رمان من کالیگولا نوشته رابرت گریوز، کالیگولا دروسیلا را کشت.

کالیگولا در سال 41 میلادی به تنهایی وارد گذرگاه کریکتو پورتیکو شد. در آنجا کاسیوس و سابینوس، اعضای گارد محافظ او (پراتورها) که کالیگولا به همسر یکی از آنها تجاوز کرده بود و دیگری را هم همیشه مورد تمسخر قرار می‌داد، او را به قتل رساندند. کالیگولا هنگام مرگ 29 سال داشت و 3 سال و 8 ماه و 10 روز سلطنت کرد.