گایا  در اساطیر یونانی، تجسم شخصیت زمین و یکی از اصلی‌ترین و کهن‌ترین خدایان یونانی است.

او نه‌ تنها الهه مادر یونانِ کهن بود بلکه اولین الهه‌ی زمین و طبق بسیاری از روایات او اولین موجودی بود که از دل خائوس (خلاء) به وجود آمد، به طوری که می‌گویند او زاده ی خائوس است. گایا در واقع خود زمین است و همیشه هر جا سخن از طبیعت به میان می‌آید،پبه نحوی گایا در نظر گرفته می‌شود.او قابل قیاس با ترا در اساطیر رم باستان است.    .

فرزندان گایا به خودی خود پونتوس (دریا) و اورانوس یا همان آسمان‌ها را به دنیا آورد (به وجود آورد) و سپس اورانوس را به عنوان همسر خود برگزید. فرزندان آن دو شامل تیتان‌ها بودند،  پسر و  دختر. گایا اولین نسل از سیکلوپ‌ها (غول‌های یک چشم)، الهه‌های انتقام، گیگانت‌ها که بعد از ریختن خون اورانوس بر روی زمین بوجود آمدند و فرزندی  دست به نام هکاتونکایر را نیز به وجود آورد. پس از جداشدن زمین از آسمان، گایا فرزندانی بیشتری به وجود آورد که پدر آن‌ها پونتوس بود. نام آن‌ها که همگی ایزدان دریا به حساب می‌آیند عبارتند از: نرئوس، تائوماس، فورسیس، ستو و ایریبیا. در نسخه‌های دیگر گایا فرزندان دیگری از برادرش تارتاروس داشت که شامل تایفون و اکیدنا بودند که بعدها به دشمنی با زئوس برخاستند.

این گایا بود که زئوس را از بلعیده شدن توسط کرونوس نجات داد، بعد از اینکه زئوس به دنیا آمد، گایا به رئا کمک کرد تا سنگی را برای فریب دادن کرونوس در لباس قنداق پیچیده تا تصور کند این زئوس است، چون کرونوس آگاه شده بود بعدها توسط یکی از فرزندانش سرکوب می‌شود، برای خلاص شدن از دست فرزندانش آن‌ها را می‌بلعید اما حیله گایا اثر کرد و زئوس نجات پیدا کرد و به کریت برده شد.